-
1/ Ghết Sê Ma-Nê-
Thánh Ca HTTL VN câu 1 của bài TC số 89 ghi, “Khuya nay trên dỉnh núi Ô-li-ve…” để mô tả Chúa Jeus cầu nguyên trên núi Ô-liu.. Vườn Ghết-sê-ma-nê nằm tại chơn núi Ô-liu, về phía tây, đối diện thành Jerusalem. Chúa đã cầu nguyện trước khi bị bắt tại đó. Làng Bê-tha-ni có Laxaro, Mari, Ma-thê, và làng Bê-pha-giê thì ở bên sườn phía đông của ngọn núi nầy. Chúa thăng thiên về trời từ làng Bê-tha-ni, trên núi Ô-liu, phía đông, nhưng Ngài bị bắt tại vườn Ghê-sê-ma-nê, bên sườn phía tây của núi-Ô-liu.
Từ chân núi Ô-liu đi về phái tây phải trải qua thung Lũng Giô-sa-phát, ngày kia Chúa sẽ xét xử chiên và dê tại đó (Mathio 25: 31-46). Hết thung lũng sẽ có khe suối Xết-rôn, nơi đổ rác của thành phố, và bước vào cửa phía đông Jerusalem. Từ núi Ô-liu đến Jerusalem dài chừng 1 dặm, (1km, 300). Trong vườn có nhiều cây ô-liu, nghe nói còn mấy cây sống đến hôm nay. Chúa Jesus đã cỡi lừa con từ núi Ô-liu vào Jerusalem trước đó.
-
2/Đồi Gô-gô tha-
Chữ Gô-gô-tha nghĩa đen là “cái Sọ”. Đồi nầy có dạng cái đầu lâu, là nơi hành quyết của quân La mã đối với người Do-thái. Tiếng Latin là Knanion, tiếng Anh là Calvary. Đồi nầy nằm bên cạnh đường giao thông từ nội ô Jerusalem ra ngoại thành. Người ta gọi con đường khổ nạn của Chúa Giê-su kéo dài từ tòa án Phi lát đến đồi Gô gô-tha tiếng Latin là Via Dolorosa.
Sát bên đồi Sọ có miếng vườn của Giô-sép ở A-ri-ma-thê. Ông đã làm sẵn cho mình ngôi mộ, đục trong chân núi đá. Giô-sép hiến dâng ngôi mộ đó để an táng Chúa Jesus- Esai 53: 9, “nhưng khi chết, người được chôn với kẻ giàu”.
-
3/. Giăng cũng gọi là Mác- Mác 14:51, 52 “Có một gã trai trẻ kia theo Ngài, khoác vải gai mịn choàng mình truồng; chúng bắt chàng. Nhưng chàng bèn bỏ tấm vải, ở truồng trốn chạy”. Mẹ Mác đã dâng phòng cao và bữa tiệc Vượt qua cho Chúa Jesus và 12 sứ đồ vào buổi chiều. Sau khi ăn tiệc Vượt qua và tiệc thánh Chúa và 11 sứ đồ lên vườn Ghết-sê-ma-nê. Tôi tin cậu Mác lén đi theo Chúa lên núi Ô-liu mà mẹ chàng không biết. Trong khi các sứ đồ ngủ gục thì chàng có thức suốt để thấy Chúa cầu nguyện hay không? Khi Chúa bị bắt thì Phi -e-rơ rút gươm chống cự bọn linh bất thành, ông cùng 11 sứ đồ kia chạy thoát. Bạn lính tóm hụt chàng trai trẻ Mác nầy.
2. An-ne- bố vợ của thượng tế Cai-phe, coi việc thuộc linh. Ông xét xử Chúa Jesus trước nhất.
3. Cai-phe- Thầy tế lễ thượng phẩm, coi việc hành chính, xét xử Chúa rất gắt gao.
4/. Phi-lát Tổng đốc xứ Giu đê. Sau khi Chúa Jesus chết ít lâu, Phi-lát bị Sê sa đòi ông về La mã để khai trình về vụ án và cái chết của Chúa Jesus. Lịch sử La mã ghi là ông bị lưu đãy và sau đó tự tử.
5/. Baraba—là người được phóng thích thay cho Chúa Jesus trong kỳ lễ Vượt qua năm đó. Người ta viết truyện dài về Baraba, nhưng ông nầy có tin Chúa hay không, chưa có bằng chứng.
6/. Si-môn, cha của Ru-phu. Có một sự hiểu sai của nhiều tín đồ về việc thập giá của Chúa Jesus. Ai vác cây thập tự nầy? Math. 27:32; Mác 15:21; Luca 23:26 đều nói bọn lính bắt ép Si-môn, bố của Alexander và Ru-phu vác thập tự giá cho Chúa, còn Giăng 19:17 thì nói Chúa vác thập tự giá mình. Theo tôi nghĩ, sau khi Phi lát phán quyết xong, Chúa Jesus phải vác thập giá mình từ nội thành lên đường cái. Quần chúng và phụ nữ Jerusalem theo sau Ngài khóc lóc. Có thể Chúa Jesus đã ngã té vì kiệt lực trong nhân tánh, nên bọn lính bắt Si-môn vác thay cho Chúa đến Gô-gô-tha.
Si-môn là bố của Ru-phu, và có người nghĩ rằng Ru-phu nầy chính là Ru-phu trong La mã 16: 13, “Chào thăm Ru-phu, người được lựa chọn trong Chúa, và mẹ người, cũng là mẹ tôi nữa”. Có lẽ sau khi vác thập giá của Chúa, Si-môn đã tin Chúa, vợ con ông cũng vậy (?).
& Bảng hiệu trên đầu thập tự Chúa: INRI
INRI = Iēsus Nazarēnus, Rēx Iūdaeōrum,
-Mathio 27:37, "ĐÂY LÀ JÊSUS VUA DÂN DO THÁI”
-Mác 15:26, ““VUA DÂN DO THÁI.”
-Lu ca 23:38, “ĐÂY LÀ VUA DÂN DO THÁI.”
-Giăng 19: 19, ““JÊSUS NGƯỜI NA-XA-RÉT, VUA DÂN DO THÁI.”
Từ 4 câu viết khác nhau của 4 sách phúc âm, chúng ta rút ra một câu chính xác: “ĐÂY LÀ JÊSUS NGƯỜI NA-XA-RÉT, VUA DÂN DO THÁI.”
7/. Hai tên cướp. Một tên cướp được cứu và cùng Chúa Jesus vào Lạc viên (Luca 23:43). Còn tên ăn cướp vô tín đi vào âm phủ có lửa cháy.
8/ .Sứ đồ Giăng- Giăng 18: 15-16. Sứ đồ Giăng quen biết với gia đình thầy Thượng Tế, bảo lãnh Phi-e-rơ vào sân ngồi chung với gia nhân thầy tế lễ. Giăng bỏ rơi bạn mình giữa đám người nầy nên, Phiero chối Chúa. Nếu có Giăng ở đó, có lẽ bọn đó không dám hạch hỏi Phi-e-rơ.
9/. Phiero—Mác 15:30,71-72; “Jêsus phán rằng: “Quả thật, ta nói cùng ngươi, hôm nay, chính đêm nầy, trước khi gà gáy hai lượt, ngươi sẽ chối ta ba lần-- Người bèn rủa mà thề rằng; “Ta không biết người mà các ngươi nói đó đâu!” Tức thì gà gáy lần thứ. Phi-e-rơ bèn nhớ lại lời Jêsus đã phán rằng: “Trước khi gà gáy hai lượt, ngươi sẽ chối ta ba lần” Sách có câu, “Nửa đêm, gày gáy, canh ba”; như vậy gà gáy lần thứ nhất là 12 giờ khuya, gà gáy lần thứ hai là khoảng 2 giờ sáng.
10/. Ba bà Ma-ri: Trên đồi Gô gô tha hôm ấy có ba bà Ma-ri và nhiều phụ nữ khác như Gian-nơ, Su-Sanh. Ba bà Ma-ri, đó là Ma-ri, mẹ Chúa, Ma-ri Ma-đờ-len và bà Sa-lô mê, cũng có tên là Ma-ri, mẹ của sứ đồ Giăng, dì ruột của Chúa Jesus về mặt nhân tánh.
11/. Đội trưởng: Mathio 27:54, Luca 23:47, “Đội trưởng và những lính đồng canh giữ Jêsus, thấy đất rúng động và những điều xảy đến thì sợ hãi quá đỗi mà rằng: "Người nầy thật là Con Đức Chúa Trời!"-- Đội trưởng thấy sự đã xảy ra, bèn tôn vinh Đức Chúa Trời mà nói rằng: “Người nầy quả thật là người công nghĩa!” Do ông phát biểu hai câu như vậy, tôi tin vị đội trưởng đại đội hành quyết nầy đã tin Chúa.
12/. Ni-cô đem—Giăng 19:39. Ông là thành viên của Công hội Do thái, 70 người.” Ni-cô-đem, là người trước kia đã tới cùng Jêsus ban đêm, cũng đến, đem theo độ một trăm cân mộc dược hoà với trầm hương”.
13/. Giô-sép ở A-ri-ma thê, là thành viên Công hội, là môn đồ của Chúa, mới có đủ tư cách và khả năng xin xác Chúa Jesus để an táng. Ông và Ni cô-đem không bỏ phiếu với 68 thành viên kia để xử tử Chúa Jesus.
-
Si-Môn Vác Thập Tự Thay Thế Chúa-
-
Sa-lem Đồi Sọ khoảng đường,
Jesus không thể đảm đương thập hình;
Si-môn vác thế lộ trình,
Đời đời mới có hạnh vinh nhiệm mầu,
Trong giờ đinh đóng máu trào,
Si-môn cảm động ruột đau như dần,
Lòng tin Cứu Chúa hoàn toàn,
Vợ con đều cũng chân thành kính cung
-
BXL