Sử gia Lu-ca kiêm bác sĩ là tác giả sách phúc âm thứ ba trong kinh Tân ước. Người tiếp nhận phúc âm nầy là Thê-ô- phi-lơ, một nhà quý phái của nền văn hóa La-Hi vào đầu thế kỉ thứ nhất sau công nguyên. Ông Lu-ca muốn giới thiệu Chúa Cứu Thế Jesus là một Con Người đạo đức, lí tưởng, hoàn hảo cho xã hội La Hi đương thời. Tính cách của Chúa vượt trổi trên mọi người hoàn hảo nhất của xã hội đó. Chương 18 và 19 trong phúc âm của mình, Lu-ca giới thiệu hai người nhà giàu-- một là viên quan trẻ tuổi giàu có và một nữa là thủ trưởng ngành thuế vụ, trên tuổi tráng niên mà cũng rất giàu-- để cuối cùng ông minh họa và giới thiệu một nhà Quý Tộc thượng hạng, là Jesus Christ, Đấng Cứu thế siêu việt. Hai câu chuyện ngắn ngủi về hai người nhà giàu để lại ấn tượng cho tấm lòng chúng ta những suy gẫm về lời cảnh báo nghiêm trọng và lời an ủi đích thực.
"Có một viên quan hỏi Đức Chúa Jêsus: “Thưa Thầy nhân lành, tôi phải làm gì để được hưởng sự sống đời đời?” Ngài đáp: “Tại sao ngươi gọi Ta là nhân lành? Chẳng có ai là nhân lành cả, trừ một mình Đức Chúa Trời. Hẳn ngươi biết các điều răn nầy: ‘Chớ phạm tội ngoại tình,chớ giết người, chớ trộm cắp, chớ làm chứng dối, hãy hiếu kính cha mẹ ngươi.’” Ông ấy thưa: “Tôi đã giữ các điều ấy từ thời niên thiếu.” Khi Đức Chúa Jêsus nghe điều ấy thì Ngài phán: “Ngươi còn thiếu một điều: Hãy bán tất cả những gì ngươi có và phân phát cho người nghèo thì ngươi sẽ có kho báu ở trên trời, rồi hãy đến theo Ta" (Lu ca 18:18-22). Sách Ma-thi-ơ chương 19 và Mác 10 cho chúng ta biết vị quan nầy là một thanh niên còn trẻ tuổi. Đầu thế kỉ 21 nầy chúng ta không ngạc nhiên khi thấy nhiều bạn trẻ thành đạt rất sớm trong tuổi đời của mình. Các anh có địa vị cao, có tài sản kếch sù, có chức quyền và triển vọng tương lai dường như thật rạng rỡ. Các anh yêu thế giới, không thể nào từ bỏ thế giới được. Thỉnh thoảng tôi gặp vài anh có lương tâm nhạy cảm, đem lại cho các anh những nỗi dằn vặt khi nghĩ về tương lai xa, về cuộc đời lai thế, về sự phán xét nếu có. Các anh vẫn muốn vào vương quốc của Đức Chúa Trời ngày mai.
Một số đại gia nầy không ưa làm việc từ thiện mà cố sức ôm lấy khối tiền của mình. Họ không thiếu thốn một thứ gì, nhưng với lòng nặng nề thúc đẩy anh đi đây đó tìm kiếm Chúa. Ý tưởng đầu tiên của anh cũng giống như mọi người mới gặp Chúa là hỏi "tôi phải làm gì?" Lúc nào con người ta cũng nghĩ mình phải làm gì để được cứu, để được vào thiên đường. Họ không hề biết ân cứu rỗi miển phí của Chúa. Người chưa biết Chúa hay tín đồ nông cạn cũng luôn nghĩ đến việc gì họ phải làm để Chúa hài lòng. Viên quan chức nầy ba hoa, khoác lác về quá trình giữ giới luật trong đạo của mình. Chúa Jesus không tin sự thực hành đạo thành công của anh nên Ngài trắc nghiệm anh: "Hãy bán tất cả những gì ngươi có và phân phát cho người nghèo thì ngươi sẽ có kho báu ở trên trời, rồi hãy đến theo Ta". Phản ứng của viên quan khi bị Chúa điểm trúng tử huyệt hồn mình được ông Mác miêu tả rất tài tình như sau: "Nghe vậy, anh sa sầm nét mặt, rồi buồn bã bỏ đi, vì anh ta có quá nhiều của cải" (Mác 10:22).
Theo lời tự làm chứng, chúng ta biết viên quan trẻ không sống sa đọa, hay ham mến lạc thú thế giới, nhưng là người tôn giáo bề ngoài cân đo quyền lợi anh trong cõi thời gian và cõi vĩnh hằng. Tánh ham tiềm, khư khư ôm khối tiền khiến anh xa cách Chúa Jesus, và phải ở bên ngoài vương quốc Ngài. Anh tiêu biểu cho những người nhà giàu hư mất đời đời xa cách hiện diện Chúa. Anh cũng đại diện hạng loại Cơ Đốc nhân đại gia ngày nay, mệt mỏi vì gánh nặng tiền bạc, sẽ sống bên ngoài vương quốc ngàn năm của Đấng Christ. Có một Cơ Đốc nhân đại gia than phiền với tôi về cực hình mà anh chịu đựng mỗi ngày là phải đếm tiền lẻ quá nhiều vào buổi tối. Hỡi các bạn là đại gia trẻ tuổi thành công trong hội thánh ngày nay, hãy nghe lời khuyên mạnh mẽ của sứ đồ Phao lô: "Hãy khuyên bảo những người giàu ở thế gian nầy đừng kiêu ngạo và đừng đặt hi vọng vào của cải không chắc chắn, nhưng hãy đặt hi vọng nơi Đức Chúa Trời, là Đấng mỗi ngày ban mọi vật một cách dư dật để chúng ta vui hưởng. Họ phải làm việc thiện, làm nhiều việc phước đức, có lòng rộng rãi, sẵn sàng chia sẻ; như vậy, họ tích lũy cho tương lai mình một nền tảng vững bền để nắm chắc sự sống thật". Tục ngữ Việt Nam có câu nói châm biếm cay độc: 'Quãng Nam hay cãi, Quãng Ngãi hay co, Thừa Thiên hay lo, Bình Định ních hết'. Khi nghe nói đến sự dâng hiến cho Chúa, sự làm việc từ thiện các bạn có giống như quan trẻ tuổi giàu có nầy là co lại, "sa sầm nét mặt, rồi buồn bã bỏ đi"chăng?
Khi viết phúc âm của mình, ông Lu-ca có dụng ý đưa câu chuyện của Xa-chê, thủ trưởng cơ quan thuế vụ đứng ngay sau câu chuyện của vị quan trẻ tuổi giàu có nầy. Xa chê cư ngụ thành Giê-ri cô, thuộc vùng phụ cận của Giê-ru-sa-lem. Dường như sứ đồ Ma-thi-ơ trước kia là nhân viên phòng thuế vụ ở Ca-bê-na-um, thủ phủ của xứ Ga-li-lê. Chúng ta không biết có mối liên hệ nào giữa Ma-thi-ơ và Xa chê hay không.
Xa chê có dáng người nhỏ bé và lùn thấp. Xa chê là người có nhân cách đê tồi, bức hiếp dân nghèo, và lạm thu tiền thuế. Lương tâm ông chưa bao giờ cáo trách ông. Vị quan chức lớn tuổi nầy cũng rất giàu có, nhưng Đức Chúa Trời thúc đẩy ông muốn nhìn xem Chúa Jesus, nên ông chạy trước quần chúng theo chân Chúa Jesus, leo lên cây, bất chấp chuyện gì xảy ra, miển sao ông có thể thấy Chúa mới thỏa lòng. Tại sao Xa chê ham thích thấy Chúa Jesus như vậy? Chính Chúa Jesus trả lời: "Nếu Cha, là Đấng đã sai Ta, không kéo đến thì không ai có thể đến với Ta" (Giăng 6:44).
Vì lòng Xa chê khát khao nhìn thấy Chúa Jesus, nên Ngài đã đến nhà ông, vượt ngoài sự suy nghĩ của ông. Chúa bảo vị quan trẻ tuổi bán hết gia tài cho kẻ nghèo, nhưng Ngài không nói gì với Xa chê về tiền bạc nhơ bẩn và phẩm hạnh của ông. Nhìn theo bề ngoài ông Xa chê có tư cách tồi tệ hơn vị quan trẻ tuổi kia. Nhưng trước hiện diện của Chúa, Xa chê tự nguyện thưa: "Lạy Chúa, nầy, tôi lấy phân nửa tài sản của tôi mà cho người nghèo; nếu có làm thiệt hại ai bất kỳ việc gì, tôi sẽ đền gấp tư” (Lu ca 19:8). Đó là chứng cớ của sự cứu rỗi chắc chắn, là sự ứng nghiệm của lời Chúa phán: “Điều loài người không làm được thì Đức Chúa Trời làm được”. Loài người không thể tự mình bẻ gông cùm nô lệ tiền tài-- vị quan trẻ tuổi là một minh chứng. Qua cuộc đời của Xa chê, chúng ta thấy Đức Chúa Trời có thể hành động trong con người khiến họ từ bỏ tiền tài một cách dễ dàng.
Ma-môn, thần tài, tiền bạc đã nô dịch hóa đa số quần chúng. Người ta không đủ khả năng bán mọi sự để nhẹ nhàng theo Chúa như vị quan trẻ tuổi, vì người ta chưa chạm được Chúa. Nhưng quyền năng của Chúa Cứu thế hành động trong ông Xa chê đến nổi ông tự nguyện và vui vẻ bán nửa gia tài phân phát dân nghèo. Trong nửa gia tài còn lại, ông còn phải bồi hoàn những ai mà ông đã lạm thu thuế trước đây.
Ngay sau khi Đức Thánh Linh giáng lâm vào ngày Ngũ tuần, tín đồ trong hội thánh đầu tiên đã đặt của cải mình dưới chân các sứ đồ, bán mọi sự mình có phân phát cho những tín đồ nghèo trong hội thánh. Các bạn còn làm nô lệ, còn làm thủ kho cho Ma môn (sa-tan) không?. Ma thi ơ 6:24 chép lời Chúa, "Các con không thể vừa phục vụ Đức Chúa Trời lại vừa phục vụ tiền tài nữa". Người nhà giàu thứ nhất hầu việc tiền tài, còn Xa chê hầu việc Đức Chúa Trời. Các bạn muốn theo gương mẫu nào?
Ngay sau đó Lu ca giới thiệu: "Có một nhà quý tộc đi đến một xứ xa để được phong vương, rồi sẽ trở về. Ông gọi mười trong số những đầy tớ của ông đến, giao cho họ mười nén bạc và bảo: ‘Hãy làm lợi ra cho đến khi ta trở về" (19:12-13). Nhà quý tộc nầy có bộ dạng người nghèo trước con mắt thiển cận của loài người. Người ra đi để nhận lãnh vương quốc và quyền uy cai trị cả vũ trụ, nên sự giàu có của Người không sao phô diễn. Người đầy tớ siêng năng làm lợi cho nhà quý tộc là Xa chê. Người đầy tớ gian ác, lười biếng, lấy tài sản mà Chúa giao cho mình gói lại trong chiếc khăn, để sử dụng cho cá nhân mình, chứ không vui lòng phân phát ra, đó là vị quan trẻ tuổi trên đây.
Của cải đời nầy không chắc chắc với chúng ta. Có thể Chúa đang cho phép bạn nắm giữ một tài sản nào đó, khá nhớ rằng tiền bạc có thể qua đi nhanh chóng như bèo giạt mây trôi. Dấu hiệu của người gặp Chúa là buông bỏ tiền bạc, được thoát khỏi gông cùm nô lệ ma môn. Dấu hiệu của người tín đồ đắc thắng là ưa làm việc thiện từ nguồn thu nhập của mình dù nhiều hay ít.
Lê Anh Huy
Minh Khải 11-10-2017